Gaijin pass
Het woord Gaijin is een van de eerste termen waar veel reizigers in Japan, ongemerkt, mee te maken krijgen. Letterlijk betekent Gaijin: “buitenpersoon,” afgeleid van de karakters Gai (外) voor “buiten” en Jin (人) voor “persoon.” Het is een informele manier waarop Japanners buitenlanders aanduiden. Hoewel de term soms gemengd wordt ontvangen speelt hij een verrassend positieve rol in hoe Japanners omgaan met niet-ingewijden in hun complexe sociale regels. En voor gezinnen die met kinderen door Japan reizen, kan het begrip Gaijin pass echt een verschil maken.
Wat is de Gaijin pass en waarom is het handig voor reizen met kinderen?
De Gaijin pass is geen fysieke kaart of ticket, maar een spreekwoordelijke “vrijstelling” die Japanners toekennen aan buitenlanders. Het is hun manier om begrip en vergevingsgezindheid te tonen voor mensen die de nuances van de Japanse cultuur (nog) niet volledig beheersen. Japanners begrijpen dat deze sociale normen vaak onbekend zijn voor toeristen en ze waarderen iedere poging om de regels na te leven. Zie de Gaijin pass als een soort culturele tolerantie: waar een fout van een Japanner wellicht scheve blikken oplevert, krijgt een buitenlander vaak een vriendelijke glimlach en begrip.
De ervaring leert sowieso dat Japanners, bijna zonder uitzondering, zeer beleefd en behulpzaam tegenover buitenlanders zijn. Voor kinderen (en ook senioren) zijn ze vaak nog veel vergevensgezinder. Toch kunnen communicatiebarrières, maar vooral culturele verschillen altijd nog een uitdaging vormen. Zoals wanneer je een foutje maakt in de lange lijst van eetstokjes etiquette.
Gelukkig zijn de Japanners zich hiervan bewust. De voor ons vele ongrijpbare regels worden tijdens de schoolperiode al aangeleerd. In de kleuterklas leren ze al veel omgangsvormen en vanaf de basisschool wordt tussen de vakken door ruimte gemaakt voor taken zoals wc’s schoonmaken, klas opruimen en het schoolplein onderhouden. Een proces dat vele, vele jaren duurt maar wel zijn unieke karakter aan het land geeft. Dit is een van de redenen dat Japanners niet verwachten dat de vele ongrijpbare regels door Gaijins hetzelfde worden toegepast zoals zij dat doen.
Het belang van context en intentie
Hoewel Gaijin in essentie neutraal is, kan de term door sommige mensen als negatief worden ervaren. Dit hangt sterk af van de toon en context waarin het wordt gebruikt. Over het algemeen zijn Japanners echter zeer beleefd en behulpzaam naar buitenlanders. Dit geldt dubbel voor gezinnen met kinderen. Kinderen (en ouderen) genieten in Japan een speciale status. Japanners zien ze vaak als kwetsbaar en waardevol wat zorgt voor een extra laag geduld en vriendelijkheid.
Stel je voor dat jouw kind in een restaurant iets te luid is of niet helemaal weet hoe het concept werkt (wat vaker voorkomt dan je verwacht), je per ongeluk een foute deur opent in een onsen of je kind een bord opeens ondersteboven vast heeft. Allemaal geen ondenkbare situaties. Waar je in sommige landen misschien een afkeurende blik krijgt, word je in Japan waarschijnlijk begroet met een vergevingsgezinde glimlach en zelfs hulp. Dat is de Gaijin pass in actie.
Omotenashi en de Gaijin pass: Japanse gastvrijheid ervaren met kinderen
De Gaijin pass staat niet op zichzelf, maar gaat hand in hand met een ander belangrijk concept in de Japanse cultuur: Omotenashi, ofwel de diepgewortelde kunst van gastvrijheid. Japanners streven ernaar om gasten zich welkom te laten voelen. Vaak zonder dat ze iets terugverwachten!
Voor reizigers met kinderen kan dit zich uiten op onverwachte manieren: van een treinstation medewerker die spontaan stickers aan je kind geeft, tot een restauranthouder die een speciale maaltijd samenstelt om aan kinderwensen te voldoen. In combinatie met de Gaijin Pass zorgt dit ervoor dat reizen met kinderen door Japan een soepele en vaak hartverwarmende ervaring is. Je zou bijna kunnen stellen dat Japan een land is waar zelfs je luidruchtige peuter als een VIP behandeld wordt – zolang je maar niet in de trein telefoneert!
Zie hieronder hoe omotenashi in de praktijk wordt toegepast!
Hoe de Gaijin pass reizen door Japan met kinderen makkelijker maakt
Voor ouders die met kinderen naar Japan reizen, biedt de Gaijin Pass een geruststellende gedachte. Het stelt je in staat om te genieten van de reis zonder overdreven bezorgd te zijn over iedere sociale regel. Bovendien stimuleert het je om de basisregels te leren en een beetje mee te doen met de Japanse gewoonten. Dit wordt echt gewaardeerd! Hier een paar tips:
- Leer de basisetiquette: Een buiging bij begroeting, schoenen uit bij binnenkomst, wachten in een rij en beleefdheid in openbaar vervoer zijn eenvoudige gewoonten die je reis aangenamer maken.
- Voorbereiding loont: Neem snacks en kleine spelletjes mee voor je kinderen tijdens treinreizen, zodat ze zich rustig kunnen vermaken.
- Vraag hulp: Japanners zijn vaak bereid om te helpen als je ergens niet uitkomt. Gebruik simpele Engelse zinnen of vertaal apps om je vraag duidelijk te maken.
Een belangrijk detail is dat deze Gaijin pass alleen werkt voor kleine situaties. Het blijft echt een ‘big no-no’ om bijvoorbeeld te telefoneren in de (lokale) trein, afval te dumpen of tot overlast te zijn. Maar wanneer je de basisregels kent zal je al snel te maken krijgen met het fenomeen omotenashi! En de combinatie van de Gaijin pass en omotenashi is één van de vele reden waarom het makkelijk is om door Japan te reizen met kinderen. Zelfs in een cultuur die zo anders is dan de onze!
Laat ons weten in de reacties of jij al eens gebruik hebt gemaakt van de Gaijin pass!
